Το διαδίκτυο και τα αρνητικά του, της Μαριάμ Διαμαντοπούλου (Γ1)

Εξάρτηση από το διαδίκτυο

Ο όρος εξάρτηση από το Διαδίκτυο αναφέρεται στην προβληματική χρήση του διαδικτύου και όσων σχετίζονται με αυτή την τεχνολογία, όπως το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και ο παγκόσμιος ιστός.

Η εθιστική χρήση του διαδικτύου μοιάζει με άλλες εξαρτήσεις, όταν το άτομο εθίζεται σε μια δραστηριότητα ή συμπεριφορά, όπως είναι ο τζόγος, η αγοραστική εξάρτηση ή κάποιες σεξουαλικές συμπεριφορές, παρά με εξαρτήσεις που αφορούν σε ουσίες, όπως είναι το κάπνισμα, το φαγητό κ.λπ..

Βασικό χαρακτηριστικό της διαταραχής αυτής είναι ότι το άτομο αφιερώνει πάρα πολύ χρόνο στη χρήση του διαδικτύου, αλλά κυρίως το γεγονός ότι αυτή η χρήση παρεμβαίνει στην καθημερινή λειτουργικότητα του, στην κοινωνική του ζωή, στη σχολική εργασία ή στην εργασιακή του απασχόληση.

Η θεραπεία είναι συχνά παρόμοια με αυτή που ακολουθείται σε άλλες εθιστικές συμπεριφορές.

Αιτίες

Ένα άτομο που έχει κάποιου είδους εξάρτηση να είναι επιρρεπής και σε άλλες εξαρτήσεις σε ουσίες ή δραστηριότητες. Άτομα που έχουν άλλες ψυχικές διαταραχές ή ψυχολογικά συμπτώματα όπως είναι η κατάθλιψη, τα αισθήματα απομόνωσης, το στρες ή άγχος μπορεί να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο ως μέσο «αυτο-θεραπείας» όπως άλλοι άνθρωποι κάνουν κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων ουσιών για να «θεραπεύσουν» τα συμπτώματα του ψυχολογικού τους προβλήματος.

Μπορεί να υπάρχουν οικογενειακοί παράγοντες που παρακινούν το άτομο στη χρήση του διαδικτύου. Για παράδειγμα, ένα άτομο μπορεί να πλοηγείται στο διαδίκτυο για να αποφύγει την οικογενειακή σύγκρουση. Άλλο ενδεχόμενο είναι ότι η υπερβολική χρήση του διαδικτύου υποκινείται από κοινωνικούς λόγους. Κάποιοι μπορεί να μην διαθέτουν τις κοινωνικές δεξιότητες που θα τους βοηθούσαν να γνωρίσουν ανθρώπους απευθείας παρά μέσω σύνδεσης στο διαδίκτυο. Η συμπεριφορά των συνομηλίκων μπορεί, επίσης, να ενθαρρύνει τη χρήση διαδικτύου. Αν το χρησιμοποιούν οι φίλοι σου, κάνεις και συ το ίδιο για να μοιάζεις με αυτούς. Τα πρότυπα μπορεί παίξουν κάποιο ρόλο: οι χρήστες γίνονται μάρτυρες του πως οι άλλοι χρησιμοποιούν το διαδίκτυο και μετά αντιγράφουν αυτή τη συμπεριφορά. Τα διαδραστικά χαρακτηριστικά του διαδικτύου, όπως τα chat rooms, το e-mail και τα διαδραστικά παιχνίδια, φαίνεται να οδηγούν πιο εύκολα στην εξάρτηση από το διαδίκτυο σε σχέση με την απλή μοναχική πλοήγηση στο διαδίκτυο.

Συμπτώματα

Κάποια συμπτώματα εξάρτησης είναι η έλλειψη ύπνου, η κούραση, η σχολική βαθμολογία σε πτώση, η μειωμένη απόδοση στη δουλειά, η απάθεια. Μπορεί, επιπλέον, να υπάρχει μειωμένη ενασχόληση με κοινωνικές σχέσεις και δραστηριότητες. Το άτομο μπορεί να λέει ψέματα για τον χρόνο που πέρασε στο διαδίκτυο ή να αρνείται ότι έχει πρόβλημα. Μπορεί να είναι οξύθυμος όταν είναι εκτός διαδικτύου ή θυμωμένος προς οποιονδήποτε αμφισβητεί το χρόνο του στο διαδίκτυο.

Θεραπεία

Πολλές από τις διαδικασίες που έχουν χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της εξάρτησης από το διαδίκτυο έχουν σχεδιαστεί σύμφωνα με τα προγράμματα θεραπείας άλλων εξαρτήσεων. Για παράδειγμα, οι ομάδες υποστήριξης που βασίζονται στα 12 βήματα, εφαρμόζονται σ’ ένα ευρύ φάσμα εξαρτήσεων (ναρκωτικά, αλκοόλ, υπερφαγία κοκ) και βοηθούν το άτομο να βρει επαρκή στήριξη και προστασία που χρειάζεται για την απεξάρτηση.

Η ψυχοθεραπεία θα βοηθήσει το άτομο να αναγνωρίσει τις σκέψεις και τα συναισθήματα που πυροδοτούν τη ενασχόλησή του με το διαδίκτυο και να αναπτύξει τις κοινωνικές και τις επικοινωνιακές του δεξιότητες. Συνήθως αυτοί που έχουν εξάρτηση από το διαδίκτυο, αντιμετωπίζουν διαπροσωπικές δυσκολίες. Για παράδειγμα, είναι εσωστρεφείς ή δεν έχουν επαρκή κοινωνική υποστήριξη και γι’ αυτό το λόγο στρέφονται σε «εικονικές» σχέσεις σαν υποκατάστατο για την έλλειψη πραγματικών κοινωνικών σχέσεων. Σε άλλες περιπτώσεις, λόγω της εξάρτησής τους έχουν χάσει σημαντικές προσωπικές σχέσεις, όπως έναν σύντροφο, έναν γονιό ή έναν κοντινό φίλο.

Η θεραπεία θα βοηθήσει, επίσης, το άτομο να οργανώνει και να ρυθμίζει το χρόνο που αφιερώνει στο διαδίκτυο και να αναπτύξει εναλλακτικές δραστηριότητες που θα τον αποσπούν από τον υπολογιστή, όπως είναι τα χόμπι, η γυμναστική, οι δραστηριότητες με την οικογένεια και με φίλους.