Cyber-bullying, της Τατιάνας Δασκάλου

Ο όρος Διαδικτυακός εκφοβισμός (Cyber-bullying) αφορά τον εκφοβισμό, την απειλή, την ταπείνωση ή την παρενόχληση παιδιών, προεφήβων και εφήβων που δέχονται μέσω της χρήσης του , κινητών τηλεφώνων είτε άλλων ψηφιακών τεχνολογιών από συνομηλίκους τους.

Συχνά οι νέοι οδηγούνται στον Διαδικτυακό εκφοβισμό εξαιτίας της βίωσης έντονων συναισθημάτων όπως θυμός, απόγνωση είτε πάλι και εκδίκηση, που μπορεί να προέρχεται τόσο από τις προβληματικές σχέσεις που υπάρχουν στο οικογενειακό περιβάλλον όσο και εξαιτίας μιας ευρύτερης κοινωνικής δυσλειτουργικότητας που παρουσιάζει το άτομο. Σε μερικές περιπτώσεις ο Διαδικτυακός εκφοβισμός αποτελεί μορφή ψυχαγωγίας^] στοχεύοντας στην εκδήλωση ποικίλων αντιδράσεων και στην ικανοποίηση αναγκών που σχετίζονται με την επιβολή εξουσίας και ελέγχου^. Σπανιότερα, η αποστολή μηνυμάτων σε λάθος παραλήπτες μπορεί να αποτελέσει αιτία του φαινομένου. Στον Διαδικτυακό εκφοβισμό παρατηρείται η συμμετοχή συνομήλικων και από τις δυο πλευρές, ή τουλάχιστον η συμμετοχή ενός ενήλικα υποκινούμενη από κάποιον ανήλικο εναντίον άλλου ανηλίκου. Στην περίπτωση που παρατηρηθεί εμπλοκή ενηλίκου χρησιμοποιούνται οι οροί Διαδικτυακή παρενόχληση (Cyber-Harassement) είτε η Διαδικτυακή παρακολούθηση (Cyber-Stalking). O όρος Διαδικτυακός εκφοβισμός, εν αντιθέσει με την σεξουαλική παρενόχληση, δεν χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις, κατά τις οποίες ένας ενήλικας προσπαθεί να οδηγήσει ανηλίκους σε μη διαδικτυακές συναντήσεις δελεάζοντάς τους. Οι μορφές διαδικτυακού εκφοβισμού είναι αρκετές. Αρχικά είναι η επαναλαμβανόμενη αποστολή ηλεκτρονικών ή τηλεφωνικών μηνυμάτων. Επιπρόσθετα μία άλλη μορφή εκφοβισμού είναι η παρέμβαση και παρενόχληση οποιασδήποτε διαδικτυακής δραστηριότητας του ατόμου και η δημιουργία ψεύτικων διαδικτυακών προφίλ Άλλοι μέθοδοι αποτελούν η είσοδος σε προσωπικούς διαδικτυακούς λογαριασμούς του ατόμου, η αποστολή φωτογραφιών του ατόμου ή αλλού είδους μαγνητοσκοπημένου υλικό, η αποστολή προσωπικών πληροφοριών του ατόμου σε πολλαπλούς παραλήπτες, αλλά και η αποστολή απειλητικών μηνυμάτων σε αλλά άτομα υποκρινόμενοι το άτομο που εκφοβίζεται. Τέλος, παρατηρείται επίσης υποκίνηση τρίτων για διαδικτυακή παρακολούθηση και παρενόχληση του ατόμου.

Το cyber bullying είναι ένα πολύ σύνηθες φαινόμενο το οποίο αντιμετωπίζουν πολλοί έφηβοι. Πιο συγκεκριμένα, περίπου 15-35% των νέων έχει πέσει θύμα Διαδικτυακού εκφοβισμού. Επιπλέον 10-20% των νέων παραδέχεται την ανάμειξή του σε Διαδικτυακό εκφοβισμό. Η πλειοψηφία των ατόμων που υφίστανται είτε ασκεί Διαδικτυακό εκφοβισμό είναι ηλικίας 12-16 ετών.

Οι συνέπειες του cyber bullying είναι πολύ σοβαρές για την ψυχική, κυρίως, υγεία των ατόμων.  Η αυτοεκτίμηση του ατόμου που υφίσταται Διαδικτυακό εκφοβισμό πλήττεται έντονα τόσο ώστε σε μερικές περιπτώσεις συνδέεται με το αίσθημα της ενοχής. Το άτομο αρχίζει να αναπαράγει αρνητικές σκέψεις και η επίδοση των κοινωνικών του ικανοτήτων μειώνεται σημαντικά. Κάποιες φορές, κυρίως κατά την εφηβική ηλικία η αποχή από το σχολείο και από τις παρέες των συνομηλίκων αποτελεί προσωρινό καταφύγιο, ενώ ταυτόχρονα η  θεωρείται ως η μοναδική λύση στο πρόβλημα. Άτομα που δέχτηκαν έντονα Διαδικτυακό εκφοβισμό ενδέχεται στο μέλλον να παρουσιάσουν μεγαλύτερη αστάθεια στις διαπροσωπικές τους σχέσεις συνοδευόμενη από την κοινωνική απομόνωση. Οι έφηβοι πολλές φορές αυτοπεριθωριοποιούνται από τον κοινωνικό τους περίγυρο επειδή όταν αποφασίζουν να συναντήσουν το θύτη και εκείνος τους εκμεταλλεύεται το γεγονός μαθαίνεται και γίνονται ο περίγελος του σχολείου ή της γειτονιάς του. Οι περισσότεροι είτε τους λυπούνται είτε τους αντιμετωπίζουν ως κατώτερους. Όμως πολύ συχνά γίνονται ο περίγελος των συνομηλίκων τους και τους κοροϊδεύουν πολύ συχνά καθώς θεωρούνται ότι ήθελαν αυτά που έπαθαν.
Μία συνέπεια σημαντική για την ψυχική υγεία των εκφοβιστών, είναι ότι τείνουν να είναι άτομα με έντονη αντικοινωνική συμπεριφορά, επιρρεπή στο αλκοόλ και απομονωμένα από τους συνομηλίκους. Μακροπρόθεσμα αντιλαμβάνονται ότι ο εκφοβισμός δεν αποτελεί μορφή ικανοποίησης και αναγνώρισης, βιώνοντας έτσι έντονη προσωπική απογοήτευση. Όμως υπάρχουν και κάποιοι αποτελεσματικοί τρόποι αντιμετώπισης του bullying. Αρχικά, το θύμα θα έπρεπε να αγνοεί τα ενοχλητικά μηνύματα, σε περίπτωση ωστόσο απειλών συνιστάται αναφορά των μηνυμάτων και λήψη προληπτικών μέτρων. Επίσης καλό θα ήταν να αποκλειστεί  του αποστολέα που στέλνει απειλητικά ή ενοχλητικά μηνύματα. Επιπλέον αν το φαινόμενο δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί πια με ψυχραιμία από το ίδιο το θύμα και την οικογένεια του και η κατάσταση έχει φτάσει να γίνεται πολύ άβολη η επίπονη για το θύμα τότε θα έπρεπε  να αναφερθεί το περιστατικού σε κάποια αρμόδια υπηρεσία Δίωξης Ηλεκτρονικού εγκλήματος. Όμως το πιο σημαντικό είναι όταν κάποιο άτομο έχει περάσει κάποια τέτοια κατάσταση να νιώσει ότι οι γνωστοί του του συμπεριφέρονται σαν να μην του συνέβη τίποτα, σαν να ήταν όλα όπως πριν. Το άτομο αυτό πρέπει να έχει ψυχολογική υποστήριξη από κοντινά πρόσωπα ώστε να νιώσει αγαπητό και να μπορέσει να συνεχίσει τη ζωή του ξανά κανονικά, χωρίς να επηρεάζεται κάθε μέρα από αυτό που πέρασε παλαιότερα και να βρίσκεται κάθε μέρα σε κατάθλιψη.