ΗΜΟΥΝ ΚΑΙ ΓΩ ΣΤΗΝ ΚΗΔΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΛΑΜΑ

ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ 

Ο εθνικός μας βάρδος,  Κωστής  Παλαμάς  άφησε την τελευταία του πνοή στις  27 Φεβρουαρίου  1943,  στο σπίτι της οδού Περιάνδρου 5 στην Πλάκα, όπου είχε μετακομίσει λίγα χρόνια πριν, από το σπίτι της οδού Ασκληπιού 3, στην Αθήνα. Εκεί όπου κυρίως δημιούργησε το αθάνατο έργο του.
Ο συντάκτης του παρόντος έχει το προνόμιο να ανήκει στους λιγοστούς ίσως επιζώντες που στις  28  Φεβρουαρίου,  επομένη του θανάτου του ποιητή, παρακολούθησε – σε ηλικία εννέα ετών - την  τελετή  της κηδείας,  έστω από μακριά στην είσοδο του Α΄   Κοιμητηρίου  της  Αθήνας.
Μια πρωτοφανής λαοθάλασσα αποχαιρέτησε τον ποιητή με δάκρια, ψάλλοντας τον Εθνικό Υμνο, μπροστά στα έκπληκτα μάτια των κατακτητών. Ο κόσμος δεν πήγαινε σε κηδεία, αλλά πορευόταν σε επανάσταση. Στα μάτια του συντάκτη καταγράφηκαν οι φιγούρες τών : Αγγελου  Σικελιανού, Μαρίκας  Κοτοπούλη,  Σπύρου  Μελά, και του  ποιητή   Σωτήρη  Σκίπη,  που απήγγειλε μάλιστα και επαναστατικό ποίημα.      Παρέστησαν οι αρχές του Κράτους και πολλοί άνθρωποι του πολιτισμού και του πνεύματος. Στεφάνια κατέθεσαν και αξιωματικοί – εκπρόσωποι των αρχών κατοχής.
Ο  Αγγελος  Σικελιανόςαντί  επικηδείου,  απήγγειλε το ιστορικό ποίημά του. Ας θυμηθούμε μερικούς στίχους:
Ηχήστε, οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές,
δονείστε σύγκορμη τη χώρα, πέρα ως πέρα…
Βόγγα, Παιάνα! Οι σημαίες οι φοβερές
στης Λευτεριάς ξεδιπλωθείτε τον αέρα!
Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπάει η Ελλάδα…

Ο  Παλαμάς  με  τον  Δροσίνη  και  τον  Πολέμη  είναι οι κύριοι εκπρόσωποι της «Νέας  Αθηναϊκής  Σχολής». Ο Δροσίνης και ο Πολέμης έγραψαν ρομαντικούς στίχους, που πολλοί μελοποιήθηκαν. Ο Παλαμάς ήταν ο βαθύς, ο φιλόσοφος που, με όργανο την εθνική γλώσσα, έκανε επανάσταση που άνοιξε δρόμους στους μετέπειτα λυρικούς του μεσοπολέμου και η μορφή του δέσποσε για περισσότερο από μισό αιώνα στη νεοελληνική γραμματεία.
Ο Κωστής Παλαμάς γεννήθηκε το 1859 στην Πάτρα. Εμεινε όμως ορφανός σε ηλικία οκτώ χρόνων και έζησε στην πατρίδα του πατέρα του, στο Μεσολόγγι. Εκεί τελείωσε τις γυμνασιακές σπουδές του και θεωρείται μεσολογγίτης. Η λατρεία του για το Μεσολόγγι είναι έκδηλη στα ποιήματά του. Στην ποιητική συλλογή του «Τραγούδια της  Πατρίδας  μου»,  διαβάζουμε το ποίημα  «Μεσολόγγι»:
ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ
Κόβω για σε τα βάγια
του τραγουδιού ιερά,
στο μέτωπο στα πλέκω
στεφάνια γιορτερά.

Βωμός το μέτωπό σου!
Θυμάσαι; Μια φορά
στο ‘γγίξαν και στ’ αγιάσαν
της Δόξας τα φτερά!
Η λιμνοθάλασσα του Μεσολογγιού θα σφραγίσει τα νεανικά χρόνια του Παλαμά, που θα γράψει το ποίημα «Μια  πίκρα»  (από  τη  συλλογή  «Καημοί  της Λιμνοθάλασσας»):
ΜΙΑ ΠΙΚΡΑ
Τα πρώτα μου χρόνια τ’ αξέχαστα τάζησα
κοντά στ’ ακρογιάλι
στη θάλασσα εκεί τη ρηχή και την ήμερη,
στη θάλασσα εκεί την πλατειά, τη μεγάλη…

… Μια μάνα ειν’ η μοίρα μου, μια μάνα ειν’ η χάρη μου,
δε γνώρισα κι άλλη:
Μια θάλασσα μέσα μου σα λίμνη γλυκόστρωτη
και σαν ωκεανός ανοιχτή και μεγάλη…

…Μια πίκρα είν’ αμίλητη, μια πίκρα είν’ αξήγητη,
μια πίκρα μεγάλη,
η πίκρα που είν’ άσβηστη και μες τον παράδεισο
των πρώτων μας χρόνων κοντά στ’ ακρογιάλι.

Στην ίδια ποιητική συλλογή υπάρχει και το ποίημα  «Ανατολή»,  από όπου οι στίχοι:

…Γιαννιώτκα, σμυρνιώτικα, πολίτικα,
μακρόσυρτα τραγούδια ανατολίτικα,
λυπητερά,
πώς η ψυχή μου σέρνεται μαζί σας!
Είναι χυμένη από τη μουσική σας
και πάει με τα δικά σας τα φτερά…

Το 1875 ο Κωστής Παλαμάς έρχεται στην Αθήνα και εργάζεται σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες. Το 1887 παντρεύτηκε τη Μαρία Βάλβη, από πολιτική οικογένεια του Μεσολογγιού και έκαναν τρία παιδιά. Το μικρότερο, ο Αλκης, πέθανε τεσσάρων μόλις χρόνων, για τον οποίο ο ποιητής έγραψε το ποίημα «Από τον  Τάφο» :
Αφκιαστο κι αστόλιστο
Του χάρου δε σε δίνω.
Στάσου με τ’ ανθόνερο
την όψη σου να πλύνω…

…και στο σπίτι τ’ άραχνο
γυρνώντας, ω, ακριβέ μας,
γίνε αεροφύσημα
και γλυκοφίλησέ μας!

Για τον θάνατο του Αλκη επίσης έγραψαν ποιήματα ο Ζαχ. Παπαντωνίου, ο Λορέντζος Μαβίλης κ. ά. 
Το 1897 ο Παλαμάς διορίζεται Γενικός Γραμματέας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το παρακάτω περιστατικό συνέβη κατά την ανάληψη των καθηκόντων του. Ο τότε πρύτανης του Πανεπιστημίου, μετά την ορκωμοσία του ποιητή είπε: «Ελπίζω τώρα, κύριε Παλαμά, με την αξιοπρεπή θέση που έχετε, ότι θα σταματήσετε να γράφετε ποιήματα»!
Η ποίηση του Παλαμά είναι επική. Η μουσικότητά της είναι εμφανής. Η γραφή και το ύφος της γοητεύουν. Ο φιλοσοφικός στοχασμός του ποιητή παραμένει αξεπέραστος. Είναι εθνικός κήρυκας με παγκόσμιες όμως προσεγγίσεις. Στην κριτική της ποιήσεως του Παλαμά ο Κ.  Τσάτσος  θα γράψει: «…Εχει (η ποίηση του Παλαμά) ένα βαθύτατο άρωμα βυζαντινού χριστιανισμού και μεσαιωνικής μυστικοπάθειας… Κλείνεται όλη η θλίψη της πολυαίωνης δουλείας… και από κάτω κρύβεται ο αρχαίος κόσμος…». Εχουν εκδοθεί περισσότερες από 30 συλλογές ποιημάτων του Παλαμά. Μερικές από τις πιο γνωστές είναι : «Ιαμβοι  και  Ανάπαιστοι, «Η  Ασάλευτη  Ζωή»,  «Η  Πολιτεία  και  η  Μοναξιά», «Η  Φλογέρα του  Βασιλιά» κ.λπ. Από τον προφητικό (Λόγος  Η)  της συλλογής «Ο  Δωδεκάλογος  του  Γύφτου»  διαβάζουμε :
… Και μην έχοντας πιο κάτου άλλο σκαλί
να κατρακυλήσεις πιο βαθειά στου Κακού τη σκάλα,
για τ’ ανέβασμα ξανά που σε καλεί
θα αιστανθείς να σου φυτρώνουν, ω, χαρά!
Τα φτερά.
Τα φτερά τα πρωτινά σου, τα μεγάλα.
Το 1895, τα μέλη της  Επιτροπής  των  Ολυμπιακών  Αγώνων  Δημ.  Βικέλας  και ΤιμΦιλήμων  ζήτησαν από τον Παλαμά να γράψει τον Υμνο των Αγώνων, που μελοποίησε ο κερκυραίος μουσουργός  Σπ.  Σαμάρας  και ακούστηκε στην έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων του 1996 («Αρχαίο πνεύμ’ αθάνατο, αγνέ πατέρα,/ του ωραίου, του μεγάλου και τ’ αληθινού...»). 
Την  πρώτη  Νοεμβρίου  του  1940  δημοσιεύθηκαν στον ελληνικό τύπο και μεταδόθηκαν από τον ραδιοφωνικό σταθμό Αθηνών οι τελευταίοι στίχοι του Κωστή Παλαμά, υποθήκη για το μαχόμενο Εθνος : «Αυτό  το  λόγο  θα  σας  πω,  δεν  έχω άλλο  κανένα :  Μεθύστε  με  τ’  αθάνατο κρασί  του  εικοσιένα»!
Με τους στίχους αυτούς ο Παλαμάς ξεπλήρωσε το τελευταίο χρέος του ως πνευματικός ταγός του Ελληγνισμού.


 ΝΟΜΠΕΛΗΣ ΦΩΤΗΣ  

Πήγη : www.nobile.gr








Επισκεφθείτε τον Μετεωρολογικό Σταθμό των Αρσακείων - Τοσιτσείων Σχολείων στο meteo.gr :



Quiz