1 Μαΐου 1886, Σικάγο: αρχίζουν οι εξεγέρσεις των εργατών,
μετά από τις αδιάκοπες και εν τέλη επιτυχημένες διεκδικήσεις των εργατών του
Καναδά το 1872.
1884, Σικάγο: με αίτημα την μείωση των ώρων εργασίας και
σύνθημα "Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο"
επιτγχάνεται στο συνέδριο της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Εργασίας η επικύρωση της
απόφασης να πραγματοποιηθούν κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις στο τότε μεγαλύτερο
βιομηχανικό κέντρο των ΗΠΑ.
4 Μαΐου 1886, Αμερική: 600.000 άνθρωποι συμμετείχαν στις
απεργίες που γίνονταν σε όλη την χώρα και πάνω απο 80.000 στο Σικάγο.
Σάββατο 4 Μαΐου 1886, Σικάγο: εργάτες ξεκινούν με τις
γυναίκες και τα παιδιά τους για να διαδηλώσουν στον χώρο συγκέντρωσης, στην
πλατεία Haymarket (μετά
από δύο χρόνια απεργίας). Γύρω από την περιοχή υπήρχαν παραταγμένες αστυνομικές
δυνάμεις, αποτελούμενες από 1350 άτομα.
Κατά την διάρκεια των
ομιλιών, ο επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης δίνει διαταγή διάλυσης της
συγκέντρωσης. Ξαφνικά μία βόμβα εκτοξεύτηκε ανάμεσα στο πλήθος εναντίον των
ένστολων. Οι αστυνομικές δυνάμεις επιτέθηκαν στους συγκεντρωμένους και άρχισαν
να πυροβολούν και να χτυπούν χωρίς καμία
διάκριση.
Ο αριθμός των θυμάτων παραμένει άγνωστος καθώς πολλοί
διαδηλωτές κατελήξαν τραυματισμένοι τις επόμενες μέρες. Επίσημα έχουν
καταγραφεί 8 νεκροί αστυνομικοί και 4 διαδηλωτές. Κατόπιν αυτού του συμβάντος
εμφανίστηκε το γνωστό σε όλους μας σκίτσο που αναπαριστά έναν αναρχικό που
πετάει μία βόμβα.
8 συλληφθέντες διαδηλωτές δικάστηκαν, 4 από αυτούς
καταδικάστηκαν σε θάνατο και άλλος ένας αυτοκτόνησε στην φυλακή. Η διεθνής
προβολή αυτής της δίκης δημιούργησε τα θεμέλια της Εργατικής Πρωτομαγιάς ως
Εργατικής Γιορτής.
Τα γεγόνοτα
όμως γύρω από αυτή την μέρα δεν
τελείωνουν έξω από τα σύνορα της χώρας μας...
1892, Ελλάδα: γίνεται η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση
στην Ελλάδα, από το Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Καλλέργη.
1893, Ελλάδα: 2.000 εργάτες διαδηλώνουν ζητώντας οκτάωρο, Κυριακή
αργία και κρατικη ασφάλιση στα θύματα εργατικών ατυχημάτων.
1894, Ελλάδα: γίνεται μία μεγάλη συγκέντρωση με τα ίδια
επικρατέσετρα αιτήματα, η οποία καταλήγει σε 10 συλλήψεις.
Εκείνο τον Αύγουστο ακολούθησε και η σύλληψη του σοσιαλιστή
Σταύρου Καλλέργη.
1936, Ελλάδα: εμφανίζονται οι καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης.
Φεβρουάριος 1936, Αθήνα: γίνεται κατάληψη ενός εργοστασίου
μετά από την απόρριψη των αιτημάτων των εργατών, η οποία συνεχίζεται με την
συμπαράσταση των καπνεργατών από άλλα εργοστάσια.
Η αστυνομία και ο στρατός εναντιώνονται στην εξέργεση των
εργατών. Όμως δεν υπήρχε κεντρική συγκέντρωση αλλά μικρες συγκεντρώσεις με
ομιλητές σε διάφορα μέρη της πόλης. Σε μία
συγκέντρωση στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου, χωροφύλακες πυροβόλησαν και
σκότωσαν 7-8 εργάτες. Στο σημείο αυτό έχει στηθεί το μνημείο του καπνεργάτη. Προσπάθησαν
να διαλύσουν με τον ίδιο τρόπο και τις άλλες συγκεντρώσεις και συνολικά καταγράφτηκαν
τουλάχιστον 12 νεκροί και 300 τραυματίες.
Τελικά το 8ωρο στην Ελλάδα (όπως και το ΙΚΑ) καθιερώθηκε από
τις 27 Ιουνίου του 1932.
1 Μαΐου 1944, Καισαριανή: εκτέλεση 200 Ελλήνων κομμουνιστών
και πατριωτών αγωνιστών, ως αντίποινα για τον φόνο ενός Γερμανού στρατηγού και
των τριών βοηθών του. Οι 200 της Καισαριανής μεταφέρθηκαν από το στρατόπεδο Χαϊδαρίου,
όπου ήταν κρατούμενοι, στο σκοπευτήριο της Καισαριανής, όπου και εκτελέστηκαν
από τις γερμανικές δυνάμεις.
Η μέρα, λοιπόν, που έχει σημαδευτεί σαν τη μέρα για τους
αγώνες του εργάτη, είναι ημέρα ιστορικής τιμής και μνήμης για του Έλληνες.
Πολλοί καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από όλα αυτά τα γεγονότα.
Για παράδειγμα οι δολοφονίες των εργατών τον Φεβρουάριο του 1936 αποτέλεσαν την
έμπνευση του Γιάννη Ρίτσου για το ποίημα "Επιτάφιος", δημιουργήθηκε
το γνωστό τραγούδι "Παράξενη Πρωτομαγιά" σε στίχους του Νίκου Γκάτσου
και μουσική του Μάνου Χατζιδάκη και γυρίστηκε και η ταινία "Το τελευταίο
σημείωμα" του Παντελή Βούλγαρη, στηριγμένη στην εκτέλεση των 200 στην
Καισαριανή.
Πηγές:
