Πρόσφυγες - Μετανάστες
Τα
δικαιώματά σου ισχύουν παντού, επειδή η αναγνώριση της αξιοπρέπειας, που είναι
σύμφυτη σε όλα τα μέλη της ανθρώπινης οικογένειας, καθώς και των ίσων και
αναπαλλοτρίωτων δικαιωμάτων τους αποτελεί το θεμέλιο της ελευθερίας, της
δικαιοσύνης και της ειρήνης στον κόσμο…
Οικουμενική διακήρυξη για τα ανθρώπινα δικαιώματα
Αφορμή
για το συγκεκριμένο άρθρο αποτέλεσε το παραπάνω σκίτσο του Khaled Yeslam με τον
μικρό Αϊλάν. Το αγόρι με την κόκκινη μπλούζα έγινε σύμβολο της προσφυγιάς,
γιατί σόκαρε, εξόργισε και συγκίνησε την παγκόσμια κοινότητα. Ο Αϊλάν Κουρντί,
το τρίχρονο παιδάκι, ταξίδευε με την οικογένειά του με την ελπίδα να φτάσουν
στην Κω, όμως δεν τα κατάφεραν. Η βάρκα βούλιαξε στο Αιγαίο. Το μικρό αγόρι δεν
κατάφερε να σωθεί, αφού δεν φορούσε σωσίβιο. Την ίδια μοίρα είχε η μητέρα του,
καθώς και ο αδερφός του.
Η
ελληνική κοινωνία γνωρίζει τη διαφορά ανάμεσα στους πρόσφυγες, στους μετανάστες
και στους παράτυπους μετανάστες;
Πρόσφυγες
είναι τα άτομα που βρίσκονται εκτός της χώρας καταγωγής τους εξαιτίας του φόβου
διώξεων, διαμαχών, γενικευμένης βίας, ή άλλων καταστάσεων που έχουν διαταράξει
σοβαρά την έννομη τάξη και, ως αποτέλεσμα, δικαιούνται διεθνούς προστασίας. Στη
Σύμβαση του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων ορίζεται ο πρόσφυγας, τα
δικαιώματά του και οι νομικές υποχρεώσεις των κρατών. Είναι το βασικό νομικό
κείμενο που αποτελεί τη βάση για το έργο της Ύπατης Αρμοστείας και έχει
επικυρωθεί από 145 κράτη.
Ο μετανάστης
(πολιτικός, οικονομικός) εγκαταλείπει οικειοθελώς τη χώρα του με σκοπό να
εγκατασταθεί αλλού, ενώ έχει τη δυνατότητα να επιστρέψει οποτεδήποτε θελήσει,
σε αντίθεση με τον πρόσφυγα, ο οποίος δεν μπορεί να γυρίσει στην πατρίδα του αν
δεν αλλάξει η επικρατούσα σε αυτή κατάσταση, ώστε να είναι ασφαλής. Συνεπώς ο
μετανάστης μπορεί και να επιστρέψει στη χώρα του, καθώς εκεί δεν κινδυνεύει.
Η διαφορά του πρόσφυγα με τον παράτυπο μετανάστη είναι ότι, ενώ ο πρόσφυγας
βρέθηκε στα σύνορα χωρίς τα απαραίτητα χαρτιά, που πιστοποιούν την ταυτότητά
του, δεν επιδιώκει την παράνομη είσοδο στη χώρα από αφύλακτες διαβάσεις, αλλά
τη νόμιμη είσοδο και την εξασφάλιση του ασύλου. Αντίθετα, επιδίωξη του
παράτυπου μετανάστη είναι να εισέλθει στη χώρα με τρόπο μη νόμιμο, ανεξάρτητα
από τους λόγους που τον οδηγούν σε μια τέτοια πράξη.
Όσοι λαμβάνουν καθεστώς διεθνούς
προστασίας έχουν δικαίωμα παραμονής στη χώρα για τρία χρόνια. Έχουν πρόσβαση
στην παιδεία, στις υπηρεσίες υγείας, στην αγορά εργασίας και στην κοινωνική
ασφάλιση. Στους αναγνωρισμένους πρόσφυγες οι αρμόδιες αρχές εκδίδουν
ταξιδιωτικά έγγραφα, ενώ στους δικαιούχους επικουρικής προστασίας μπορούν να
εκδοθούν ταξιδιωτικά έγγραφα, εφόσον αυτοί αδυνατούν να εξασφαλίσουν εθνικό
διαβατήριο, εκτός αν συντρέχουν επιτακτικοί λόγοι εθνικής ασφάλειας ή δημόσιας
τάξης.
Όλοι οι μετανάστες έχουν ανθρώπινα
δικαιώματα, τα οποία πρέπει να γίνονται σεβαστά. Το κράτος υποδοχής πρέπει να
εγγυάται την προστασία τους από τα βασανιστήρια και την απάνθρωπη ή
εξευτελιστική συμπεριφορά, από τη δουλεία και την εξαναγκαστική εργασία, τον
σεβασμό του δικαιώματος στην αίτηση ασύλου και στη μη επαναπροώθηση, τα
δικαιώματα στην απασχόληση, όπως είναι οι δίκαιοι μισθοί, οι εύλογες συνθήκες
εργασίας και η πρόσβαση σε ένδικα μέσα για την προάσπιση δικαιωμάτων, καθώς και
το δικαίωμα στην εκπαίδευση για όλα τα παιδιά.
Έχεις δικαιώματα σε οποιοδήποτε μέρος
του κόσμου και αν βρίσκεσαι. Κανείς δεν μπορεί να σου αφαιρέσει τα ανθρώπινα
δικαιώματα, είτε είσαι πρόσφυγας είτε μετανάστης. Είμαστε όλοι άνθρωποι και
όλοι, ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος δέρματος, θρησκείας, πρέπει να απολαμβάνουμε
τα απαράγραπτα δικαιώματα που έχουν κατοχυρωθεί από την Οικουμενική Διακήρυξη
των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Ο.Η.Ε.
