Η Μαντώ Μαυρογένους ήταν αγωνίστρια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Καταγόταν από ελληνική οικογένεια της Ρουμανίας, η οποία
έφυγε κρυφά για την Ιταλία. Η μητέρα της, Ζαχαράτη Μπάτη, ήταν γεννημένη στη Μύκονο.
Εγκαταστάθηκαν στην Τεργέστη και εκεί ο πατέρας της Νικόλαος ασχολήθηκε με το
εμπόριο. Με την έναρξη της Επανάστασης η
Μαντώ πήγε στην Μύκονο και ξεσήκωσε τους κατοίκους εναντίον των Τούρκων.
Με
πλοία εξοπλισμένα με δικά της έξοδα, καταδίωξε τους πειρατές που λυμαίνονταν
τις Κυκλάδες και αργότερα πολέμησε στο Πήλιο, στη Φθιώτιδα και στη Λιβαδειά.
Κάτοχος της γαλλικής γλώσσας, συνέταξε συγκινητική έκκληση προς τις γυναίκες
της Γαλλίας, ζητώντας τη συμπαράστασή τους στον πληθυσμό της Ελλάδας. Για τον
Αγώνα διέθεσε όλη της την περιουσία. Επίσης εκτός από τη Γαλλική, μιλούσε
άπταιστα την Ιταλική αλλά και την Τουρκική γλώσσα.
Η Μαντώ έλεγε: «Δεν με νοιάζει τί θα γίνω αν είναι να
ελευθερωθεί η πατρίδα μου. Όταν θα έχω χρησιμοποιήσει όλα όσα μπορώ να διαθέσω
για την ιερή υπόθεση της ελευθερίας, θα τρέξω στο στρατόπεδο των Ελλήνων για να
τους ενθαρρύνω με την απόφασή μου να πεθάνω, αν χρειαστεί, για την ελευθερία».
Όταν τελείωσε η Επανάσταση η Μαντώ πήγε στο Ναύπλιο. Για τη
δραστηριότητά της, συνολικά, ο Ιωάννης Καποδίστριας της απένειμε, τιμή μοναδική
σε γυναίκα, το αξίωμα της αντιστράτηγου. Της παραχωρήθηκε ένα σπίτι γειτονικό
με την κατοικία του Δημητρίου Υψηλάντη, ο οποίος αγάπησε παράφορα τη Μαντώ.
Όμως η σχέση τους δεν κράτησε για πολύ. Καταδιωκόμενη από τον Ιωάννη Κωλέττη,
ξαναγύρισε στη Μύκονο και τον Ιούλιο του 1848 πέθανε στην Πάρο φτωχή και
λησμονημένη.
Το ρούχο της Μαντώς υιοθέτησαν οι Γαλλίδες και προς τιμήν
της το ονόμασαν «μαντώ», φοριέται μέχρι σήμερα και είναι διάσημο σε ολόκληρη
την Ευρώπη.
